Helal G?da Meselesi ve Ya?anan Problemler

 

 

1. Helal G?da Problemi Ve Konuyla ?lgili Sorular

Helal kelimesi Arapça bir kelimedir ve haram teriminin kar??l???d?r. Helal g?dadan bahsedebilmek için ba?tan ?u unsurlar aranmal?d?r.

• ?slam Hukuku taraf?ndan tüketimi Müslümanlar için yasaklanm?? veya ?er’i kesime göre kesilmemi? hayvan ürünlerini ihtiva etmememsi.
• ?slam’a göre temiz kabul edilmeyen bir madde ta??mamas?
• Yine ?slam’a göre temiz kabul edilmeyen bir tarzda üretilmemi? ve paketlenmemi? olmas?
• Helal g?da kabul edilmeyen bir g?da ile temas içinde olmamas?

Müslümanlar ve özellikle de gayr-i Müslimlerin hâkimiyeti alt?nda bulunan ülkelerde ya?ayan Müslümanlar, bu kriterlerde helal g?da ihtiyac? içindedirler ve Amerika ile Malezya ve Endonezya’da ba?layan konuyla ilgili kurumla?malar, Avrupa’da uyanmaya ba?lam?? ve globalle?eme sebebiyle bütün Müslüman ülkelerde de ihtiyaç haline gelmi?tir. Maalesef dünyan?n her yerinde Müslüman birisi g?da talebinde bulundu?u zaman acaba helal mi haram m? endi?esini ta??maya ba?lam??t?r. Dünyan?n her yerinde her türlü g?da maddeleri tüketime sunulmaktad?r; ancak Amerika’da Yahudilerin etkisiyle ve Uzak Do?uda ise Müslümanlar?n tesiriyle olan istisnalar d???nda, gerçek bir helal g?da endüstrisi geli?mi? bulunmamaktad?r.

?unu da dikkatlerinize sunmak istiyorum ki, Avrupa’da ve Amerika’da ciddi bir helal g?da pazar? olu?mu? bulunmaktad?r. Bu pazar?n büyüklü?ü milyar dolarlarla ifade edilmelidir. Ancak Yahudiler çok ciddi bir ?ekilde organize olduklar? halde, Müslümanlar organize olamam??lard?r. Mesela Hollanda’da yedi sekiz tane Helal Food ad? alt?nda vak?f ve ?irket bulunmaktad?r, ancak ittifak edemediklerinden hem devlet yard?m? alamamaktad?rlar ve hem de ciddi bir bilgi eksikli?i içindedirler. Baz?lar? da i?i ticaret haline getirmi?tir ve en kötü olan? da budur. ?imdi biz organize ve teknik yönleri bir tarafa b?rakarak sadece helal g?da ile alakal? problemleri özetleyece?iz.

 

2. Helal G?da ?le Alakal? Problemler

A. Helal kesim ve helal et meselesi

Bu mesele helal g?da meselesinin temelini te?kil eder. Her Müslüman’?n her zaman helal ve temiz et yemesi ve sat?n al?rken buna dikkat etmesi dini bir vecibedir. Müslüman, üzerinde helal etiketini gördü?ü veya sat?c? ?irketin Müslüman oldu?unu bildi?i her eti yiyemez. A?a??daki hayvani ürünleri veya bunlara bula?m?? g?da ürünlerini Müslüman’?n yemesi haramd?r: 1) Ölü hayvanlar. 2) Kanlar?n?n f??k?rmas?n? engelleyecek ?ekilde bo?ulan hayvanlar. 3) Dövülerek öldürülen hayvanlar. 4) Yüksekten dü?erek ölen hayvanlar. 5) Boynuzlanarak ölen hayvanlar. 6) Vah?i hayvanlar taraf?ndan parçalanan hayvanlar. Bunun yan?nda, f??k?rarak bedenden ayr?lan kan; alkol dahil bütün uyu?turucu ve benzerleriyle öldürülen hayvanlar?n eti; aslan, kurt, köpek ve kedi gibi et yiyen hayvanlar?n eti; kartal ve ?ahin gibi y?rt?c? ve avc? hayvanlar?n etleri; y?lan, kertenkele ve benzeri sürüngenlerin etleri; at ve kat?r etleri; hayvanlar?n üreme organlar? ve benzeri yasak etleri de burada zikretmek gerekir.

Müslümanlar için helal olan hayvanlar? herkes bilmektedir. Deve, koyun, keçi, s???r, geyik ve benzerleri gibi. Ancak bu hayvanlar?n etlerinin de helal olmas? için çok önemli bir ?art vard?r ki, o da ?slam kesim diye ifade edece?imiz zebh i?lemidir. Hayvanlar?n ?slam’?n emretti?i tarzda kesilmesi demek olan zebh i?lemini Allah emretmektedir. Kur’an ‘Allah’?n ismi zikredilerek kesilen hayvanlar?n etlerini yiyiniz’ buyurmaktad?r (Maide, 18). ?slam’?n hayvanlar?n kesimleriyle alakal? baz? talimatlar? vard?r. Hayvanlar?n kesilecekleri yerlere kabal?kla getirilmemeleri ve keskin b?çakla kesilmeleri gibi. Biz bunlar? saymayaca??z. Maalesef be?eri sistemler, ticari amaçla hayvana yakla?maktad?rlar. Bu sebeple modern teknolojilerle olan kesimlerde daima ihtiyatl? olmak gerekmektedir.

Burada sersemletilerek yap?lan kesim hakk?nda bir ?eyler söylemek icab eder. Sersemle?tirerek kesme, hayvan?n kafatas?na veya ba??na vurularak veya elektrik soku ya?at?larak gerçekle?tirilmektedir.  Bu da e?er voltaj yüksek ise beyin kanamas?na ve bazen da kan?n hayvanlar?n a?z?ndan f??k?rmas?na sebep olmaktad?r. E?er bütün bu i?lemler hayvan?n kesimden önce ölmesine sebep olursa, bu kesinlikle zebh yani ?slami kesim de?ildir. Bazen bu sersemletme halinde çok kaba davran?lmakta ve neticede yine kesimden evvel ölüme yol açmaktad?r.

Peki, zebh ne demektir? Bu hayvan?n tekbir getirilerek yani Allah’?n adi zikredilerek keskin bir b?çakla kesilmesi olay?d?r. Nefes borusu, yemek borusu ve iki can damarlar?n?n kesilmesi ?artt?r. ?slami kesimi ayr?nt?lar?na girmek istemiyoruz. Bu arada sadece ?slami kesim yeterli de?ildir. Kesilen b?ça??n, as?lan ipin ve kesimle alakal? her ?eyin ?slami aç?dan temiz olmas? gerekir. Ayr?ca helal et sa?lay?c?lar?n?n bu etlerin depolanmas?nda, ta??nmas?nda ve korunmas?nda da ?slami temizlik kurallar?na uymalar? ve di?er haram etlerden uzak tutmalar? gerekir.

Helal etlerde dikkat edilmesi gereken en önemli bir mesele de bula?ma ve kirlenme olay?d?r. Etin ?slami usulle kesilmesi helal olmas?na yetmez. Kesildikten sonra tüketiciye kadar nas?l saklanaca?? ve ta??naca?? ara?t?r?lmadan helal sertifikas? verilmemelidir.

B) Paket Yemeklerde helal problemi

Günümüzde birçok insan haz?r ve paketlenmi? g?dalar? yemektedir. Müslüman toplumlar da buna al??t? veya al??acakt?r. Maalesef Müslümanlar?n bu konuda çok dikkatli olmalar? gerekmektedir. Hele hele Gayr-i Müslimlerin fast-foodlar?nda yemek yerken iki kat dikkat gerekir. Mutlaka sadece sebzeli pizza veya çok dikkatle paketlenmi? bal?k menüler tercih edilmelidir. Zeytinya?l?lar da yenebilir. ?çinde ?arap olup olmad???na bakmak gerekir. Etli ve tavuklu yiyeceklerin yüzde doksan? helal g?da de?ildir. Türkiye’dekilerin durumunu ara?t?rmak gerekir. Pe?in hüküm vermek de iyi de?ildir.

C) Okul, Havayollar? ve Hastanelerdeki helal g?da problemi

Bir g?dan? helal kabul edilebilmesi için malzemesine, etine, muhtevas?na, haz?rlan???na, pi?irilmesine, depolanmas?na ve nihayet servisine kadar dikkat edilmelidir. ?slami usullere riayet edilmediyse, bunun helal oldu?unu söylemek zordur; helal logo ta??sa bile. Bu meselede tüketici, kesimci ve kasap dikkatli olmal?d?r. D??ar?dan gelen ve helal yaftas? ta??yan ço?u g?dalar helal olmayabilir. Müslüman ülkeler gayr-i Müslim ülkelerden ithal edilen etlerle alakal? tedbirler almal?d?r. Hele Türkiye bu konuda çok büyük risk alt?ndad?r. Helal g?da demek sadece domuz eti bulunmamas? demek de?ildir. Mesela Havayollar?nda eti gayr-? Müslim ülkeden al?yorsa, durum tehlikelidir. Hastaneler için de ayn? ?ey geçerlidir.

C) Bal?klar?n Yenilebilirli?i

Bütün bal?klar, Müslümanlar için helaldir. Ancak tamamen deniz hayat? ya?ayan deniz hayvanlar? için bu geçerlidir. Ancak karides ve ?stakoz gibi baz? istisnalar konusunda ?slam âlimleri ihtilaf halindedirler. Ancak deniz ürünleri için haram diyen çok azd?r. Mekruh diyen âlimler bulunmaktad?r. Baz? hukukçular pullu pulsuz ay?r?m? yapmaktad?r.

D) Vejetaryenlerin yemekleri

Bütün bitkiler, Müslümanlar için caizdir. Bunun tek istisnas? mayaland???nda alkol, uyu?turucu ihtiva eden veya muhtevas?nda insanlara zarar verici maddeler bulunan bitkilerdir. Mesela baz? vah?i mantar çe?itleri zehirli oldu?undan yasaklanm??t?r. Asl?nda vejetaryen insanlar, Müslümanlar için asr?m?zda büyük bir imkân do?urmu?lard?r. Fakat ?una dikkat edilmelidir ki, her sebze yeme?i caiz olmayabilir; zira mesela alkol varsa onu haram hale getirir. ?ki noktaya daha dikkat çekmek gerekmektedir:Birincisi, vejetaryenlerin baz? böcekleri önemsemeden yemeleri ve ikincisi de Müslümanlar gibi temizli?e dikkat etmemeleridir. ?kincisi, baz? sebze yemeklerine ?arap katmalar?d?r.

E) Peynirler ve Maya Meselesi

Bilindi?i gibi peynir, maya kullan?larak yap?l?r ki, bu da hayvani veya mikroorganizmalardan olu?an enzim demektir. Peynir mayas?, chmosin ve pepsin denilen iki enzimin kar???m?d?r ve ikisi de hayvanlar?n midelerinden elde edilmektedir. O halde e?er peynir mayas? domuzdan elde edilmi?se, bu kesin haramd?r. E?er ?slami usullere göre kesilen hayvanlardan ise, o helaldir; ama de?ilse Hanefilere göre me?buh yani ?üphelidir. ?mam Muhammed ve ?mam Ebu Yusuf, mayan?n kendisi helal olsa bile pis olan mideye dokunu?undan dolay? pis hale gelebilir. Bilindi?i gibi maya bir s?v? veya yap??kan bir maddedir. ?mam-? Azam temiz ve helal olmayan hayvanlar?n midesinden al?nan mayan?n helal olmad??? görü?ündedir. En güzeli peynir mayas?n?n hangi hayvanlardan al?nd???n? ara?t?rmakt?r.

F) Jelâtin Meselesi

Jelâtin tabii olarak bulunan bir protein de?ildir; belki lifli proteinlerden yap?l?r ki, bu madde de temel olarak hayvan derisi, kemik, sinir ve ba?dokudan te?ekkül eder. Jelâtin elde edilebilmesi için çok kar???k bir kimyasal i?lemler gereklidir. Sekiz a?amadan sonra kullan?labilir hale gelir.

T?bbi malzemeler ve g?da üretiminde kullan?lacak jelâtinlerin ham maddesi, genelde domuz veya dana derisi yahut kemi?idir. Baz? fabrikalar, hayvan sinirleri, ba?doku, k?k?rdak ve toynak kullan?r. Jelâtinin ana maddesi olan hayvan derileri kullan?ld???nda, dericiler onlar? özel maddelerle y?karlar ve üzerindeki k?llar?n temizlenmesi için baz? kimyasal maddeler kullan?rlar. Deri üretiminden arta kalan parçalar jelâtin için kullan?l?r. Bu derile çok önemli kimyasal muamelelere tabi tutulur. Hayvan derileri pH 13-14 denilen bir madde ile korunur ve küçücük parçalara ayr?l?rlar. Kostik içinde 2-3 hafta tutulur ve s?cak suda çözülecek hale gelir. Daha sonra pH 1,5-2,0 maddesi de kullan?larak y?kamaya tabi tutulur. Daha sonra bu deri parçalar? büyük s?zd?rma tanklar?na at?l?r ve 50 derece alt?n da yava? yava? pH 3,0-3,5 maddesinin de yard?m?yla jelâtin te?kil edilmeye ba?lan?r. Bunu üç ayr? s?zd?rma i?lemi daha takip eder. Daha sonra jelâtin solüsyonu temizlenir. Filtreden geçirilerek tuzlardan ar?nd?r?l?r. Bunu buharla?ma prosedürü takip eder. Kurutmadan evvel bu sefer sterilize edilir. Daha sonra da kurutulur. Ticari manada jelâtin kullanma farkl? tarzlarda sunulur. So?uk suda çözülmez, ama yumu?ar.

Jelâtin öncelikle k?r?lgan parmak t?rnaklar? ve mantar hastal???n? tedavisinde kullan?l?r. Ayr?ca ço?u macun ve tutkal üretiminde ve bo?az pastillerinde de kullan?l?r. Jelâtin bütün kat? ve yumu?ak kapsüllerin ana maddesidir. Ço?u tabletler jelâtini ba?lay?c? ve yap??t?r?c? bir unsur olarak kullan?rlar.  T?bbi alanda da kullan?m ?ekilleri çoktur. Yenilebilir jelâtin g?da sektöründe de kullan?lmaktad?r; dondurma sanayi, pastalar ve ?ekerlemeler, çikolatalar, tatl?lar, et endüstrisi ve en önemlisi de g?dalarda parlat?c? ve düzgün hale getirici madde olarak kullan?lmas?d?r. Jelâtin ayr?ca, kauçuk, çimento, bask? mürekkepleri, tekstil ve benzeri sanayi dallar?nda da kullan?lmaktad?r.

?slam Hukuku aç?s?ndan Helal bir kaynaktan elde edildi?i müddetçe Jelâtin caizdir. E?er haram ve me?kuk bir kaynaktan elde ediliyorsa haram mütalaa edilmelidir. Yukar?da zikredilen bütün kimyasal de?i?ikliklere ra?men, Jelâtin temel kimyasal dengesini korumaktad?r. Dolay?s?yla ?slam Hukukunda cevaz için kap? açan mahiyetin de?i?mesi=tebdil al-mahiyet olay?gerçekle?memektedir. Bu sebeple Müslümanlar haram ve muhtevas? ?üpheli ?eylerden kaç?nmal?d?r. Mesela kapsülleri kullanmak yerine tablet veya s?v? yoluyla tedavi tercih edilmelidir. Helal g?da konusunda ise Müslümanlar için daha rahat bir yol bulunmaktad?r. Zira Avrupa’da bir g?da maddesini muhteviyat?n? üzerinde aç?klama kanuni bir mecburiyettir. Müslüman ülkeler ve kurulu?lar, Jelâtine alternatif olacak ba?ka malzemeler bulmak üzere yat?r?m yatmakla mükelleftirler.
G) Alkol ile ilgili problemler

Alkol, kötü ruh manas?na gelen al-ghul denilen Arapça kelimeden türetilmi?tir. ?slam’da alkolün haram k?l?nmas? do?rudan Kur’an ve Sünnetin aç?k nasslar?na dayanmaktad?r. Hz. Peygamberin ?u hadisi unutulmamal?d?r: ‘Allah ?u insanlara lanet eylesin; alkolün üzümünü s?kana; kendisi için alkol yap?lmak üzere üzüm s?k?lana; alkollü içkiyi içene; alkolü ta??yana; kendisi için ta??nana; alkol servisi yapana; bundan para kazanana ve bunun al??veri?in yapana.’

Bu haram olan alkolün içine bütün çe?itleri ile ?araplar, likörler, mayal? içecekler, saf alkol ve benzerleri dâhildir. Alkolün insanl??a ne kadar zararl? oldu?unu aç?klamaya ihtiyaç bile yoktur.

?slam Hukukuna göre alkolün hükmüne gelince, dört maddeden yani ham üzüm suyu, i?lenmi? üzüm suyu, kuru üzüm suyu ve hurma suyundan üretilen ilaç ve g?dalar caiz de?ildir. Ancak, uzman ve güvenilir bir doktor, alternatif bir ilaç olmad???na dair rapor verirse, o zaman alkol ihtiva eden ilaç kullan?labilir. Bu ?artlarda, Hanefi mezhebi haram ilaçlarla tedaviye müsaade etmektedir. E?er söz konusu ilaçlar, say?lan dört ana maddede d???nda bir ?eyden üretildiyse, ?mam Azam ve ?mam Ebu Yusuf’a göre, sarho?luk vermemek ?art?yla müsaade edilmi?tir.

Ancak g?da maddelerinde, sarho?lu?a sebep olsun olmas?n, helal g?da bulmak mümkün oldu?u sürece, alkol ihtiva eden g?da maddesini kullanmak caiz de?ildir. Zaruret hallerinde yani helal g?da bulunamad??? durumlarda, kesinlikle sarho?luk verici olmayan g?dalar tercih edilmeli ve ihtiyaç kadar tüketilmelidir.

Bir di?er önemli konu da t?bbi ilaçlar ve g?da alanlar?nda, güvenilir uzmanlarca kullan?lan alkolün orijinal halini korumas? veya yap?lan kimyasal i?lemler sebebiyle alkollük özelliklerinin tamamen kaybolmas? durumudur. E?er bir dönü?üm ya?an?yor ve alkol özelliklerini kaybediyorsa, o zaman bunun kullan?m? da tüketimi de caiz hale gelir. Mesela ?arab?n sirkeye dönü?mesi gibi.

I)                 ?ampuanlar ve Deodorantlar

Bu konu çok kar???k bir konudur. Genellikle bu alanda alkol deyince etil alkol yani Etanol akla gelmelidir ki, bu da ?eker kam???ndan üretilir ve bütün mayal? içkilerin sarho? edici özelli?ini temin eder. Kimyasal yap?s? C2 H5-Oh ?eklindedir. Bütün alkol ailesi bir veya birden fazla hidroxil OH grubunu ta??r. Benzil alkol bu grubun üyesi olmakla birlikte, sadece bebe ürünlerinin korunmas? amac?yla kullan?lmakta ve içki mayalanmas?nda kullan?lmamaktad?r. O halde etanol alkol ile di?er kimyasal alkol tipleri aras?nda fark bulunmakta ve sebeple de üzüm ve hurmadan elde edilen alkolleri veya etanol alkol d???ndaki alkol çe?itlerini ihtiva eden ?ampuan ve deodorantlar yasaklan?rken, etanol ihtiva edenlere cevaz verilmektedir. Zira üzüm ve hurmadan yap?lan alkol gruplar? tamamen necis kabul olunmaktad?r.

?) Katk? Maddeli G?dalar ve E Katk? Maddeleri

G?dalara onlar?n ömürlerini uzatmak, bakterilerin geli?mesi durdurmak, küflenmeyi engellemek ve benzer gayelerle baz? katk? maddeleri ilave edilir. Ayr?ca bu katk? maddeleri, g?dalar?n renklendirilmesinde, tatland?r?lmas?nda veya g?da de?erinin artt?r?lmas?nda da kullan?lmaktad?r. Ancak bu katk? maddeleri belli kurallar ve standartlar alt?nda kullan?labilir. Bu sebeple EEC ülkeleri denilen ülkeleri E katk? maddeleri için belli standartlar olu?turmu?lard?r.

E katk? maddeleri 9 kategoriye ayr?labilir:

II)                  RENKLEND?R?C?LER (E100-E181)

III)                KORUYUCULAR (E200-E290)

IV)               ANT?OKS?DANLAR, AS?TL?K DÜZENLEY?C?LER (E296-E385)

V)                 KOYULA?TIRICILAR, EMÜLGATÖRLER, STAB?L?ZÖRLER (E400-E495)

VI)               ?NCELT?C?LER (E500-E585)

VII)              LEZZET ARTTIRICILAR (E620-E640)

VIII)           M?NELEY?C?LER, TATLANDIRICILAR (E900-E1520)

IX)                NUMARASIZ

E katk? maddeleri kesinlikle kanun taraf?ndan korunmaktad?r ve korunmal?d?r. EC taraf?ndan tasdik edilen bir proje EEC ve yerel hükümetleri taraf?ndan kontrol edilmelidir. Acaba hangi E maddeleri haram ve hangisi helal bu konuda kesin bir hüküm vermek çok zordur. Ancak haram olmas? muhtemel olan veya kaç?n?lmas? gereken E maddelerini belli ölçüde belirlemek mümkündür. Biz baz?lar?n? burada s?ralayaca??z.

 

E120@[1]	Cochineal	K?rm?z? renk; böceklerden elde edilir; nadiren kullan?l?r; HACSG[2] sak?n?lmas?n? öneriyor
E160(a)@	Carotene, alpha-, beta-, gamma-	Portakal sar?s? renk; insan vücudu onu karaci?erde ‚A Vitamin’ine dönü?türür; havuçta, turunçgillerde ve sebzelerde bulunur
E471@	Mono & di glycerides of fatty acids	Bilinen yan etkisi yok. Gliserol kullan?ld??? için kayna?? hayvani veya sentetik olabilir.
E472@	Fatty acid esters of glycerides	Bilinen yan etkisi yok. Glicerol var.
E473@	Sucrose esters of fatty acids	Bilinen yan etkisi yok. Glicerol var.
E474@	Sucroglycerides	Baz? ülkelerde yasakland?. Kaynaklar? aras?nda lard yani domuz ya?? var.
E475@	Polyglycerol esters of fatty acids	Bilinen yan etkisi yok. Glicerol var.
E476@	Polyglycerol polyricinoleate	Bilinen yan etkisi yok. Glicerol var.
E477@	Propylene glycol esters of fatty acids	Petrolden elde edilir; bilinen yan etkisi yok. Glicerol var.
E478@	E478 Lactylated fatty acid esters of glycerol and propane-1,2-idol.	Glicerol var.
E542@	Bone phosphate	Kemikten elde edilir; kahve makineleri için kurutulmu? sütte kullan?l?r
E570@	Stearic acid	Hayvan kökenli olabilir.
E572@	Magnesium stearate	G?da kullan?m?nda bilinen yan etkisi yok
E631@	Disodium inosinate	Et veya sardalyeden haz?rlanm?? olabilir; gut hastal???n? ba?latabilir, bebek ve küçük çocuk g?dalar?nda izin verilmemi?tir. Bal?k veya böcekten üretilmi? olabilir.
E635@	Disodium 5′-ribonucleotide	A??z yoluyla al?nmas? ile 30 saat içinde ka??nt?l? reaksiyonlara sebep olabilir, ka??nt?lar iyi huylu veya habis farkl?l?klar gösterebilir, reaksiyon, al?nan dozla ba?lant?l? ve giderek artan türdedir, baz? ki?iler buna daha duyarl? olabilir; tipik ürünler tatland?r?lm?? cipsler, çabuk haz?rlanabilen ?ehriyeler ve parti pastalar?d?r; korunmal?d?r, baz? ülkelerde yasakland?. Kayna?? bir önceki gibidir.
E640 920	L-Cysteine Hydrochloride and L-Cysteine hydrochloride mono hydrate	Üretiminde hayvan k?llar? ve tavuk tüyleri kullan?lmaktad?r.

Di?er katk? maddelerinin tamam?na yak?n?, tebdil-i mahiyet kural?ndan dolay? helal hale gelmektedir. Bu a?a??daki numaralarda bu kural i?lememektedir:  E473  E474  E475  E476  E477  E478  E542  E570  E572  E631  E635  E640  E920 

 

J) Tebdil-i mahiyet (Bir Maddenin Temel Özelliklerinin De?i?mesi Kural?)

Herhangi bir madde tamamen bir kimyasal de?i?ikli?e u?rayarak eski haline ait temel özelliklerinin tamam?n? kaybedebilir. Ancak modern g?da teknolojisinde kullan?lan her metot ?slam?n kabul etti?i bu kurala uymamaktad?r ve bunun klasik misali jelâtindir. Zira bütün kimyasal muamelelere ra?men jelatinde yap?ld??? hammaddesinin temel özellikleri kalmaktad?r. Bu sebeple de jelâtinle alakal? i?lemler tebdil-i mahiyet olarak kabul edilmemekte ve helal olmamaktad?r. Tebdil-i mahiyete en güzel misal üzüm ??ras?n?n mayalamadan sonra ?arap olmas? olay?d?r. ?lk haliyle temiz ve helal olan ?ira, mayalamadan sonra tamamen necis ve haram hale gelmektedir. Bunun tersi de do?rudur; ?arap ve sirke olay?nda oldu?u gibi. Sabun da bu ikinci durumun misallerindendir.

K) Genetik G?dalar

G?da maddelerinin DNA’lar?nda de?i?iklik yap?larak üretilen g?dalara denmektedir. Biz bunlar?n mahiyeti hakk?nda uzman da de?iliz ve konu?acak da de?iliz. Ancak ?slam Hukuku aç?s?ndan ?unlar? söylemek gerekmektedir: DNA’lar?yla oynayarak baz? tar?m ürünlerinin modife edilmesi yeni de?ildir. Hatta denebilir ki, çiftçilik ba?layal? az veya çok bu i? yap?lmaktad?r. Bu konuda Müslümanlar?n uymas? gereken kurallar, bu konuyu inceleyen uzman bilim adamlar?n?n ula?t??? bilimsel sonuçlard?r. Genleri de?i?tirilmemi? bir ürün daha yararl?d?r deniyorsa biz buna uyar?z. Bu tarz g?dalar haram olmayabilir; ama dikkat edilmesi gerekir. Bazen hayvan? genlerin g?da maddelerine enjekte edilmesi, ahlaki baz? problemlere de yol açabilir. E?er bilim veya di?er din mensuplar? baz? g?dalar? yasaklamaya gitmi?se, bunlar?n ?slama göre de haram kabul edilme ihtimali unutulmamal?d?r.

 

 

 

Prof. Dr. Ahmed Akgündüz

akgunduz@iur.nl

Publiziert in der Ayasofya 39, 2012

Helal G?da Meselesi ve Ya?anan Problemler